නම - දශ්රත් මාංජී
රට - ඉන්දියාව
ප්‍රාන්තය - බිහාර්
දිස්ත්‍රීක්කය - ගයා
ගම - ගෙහ්ලෝර්
ඒ 1960 දශකය. ඒ වෙනකොට ඉන්දියාවේ ඉතා අඩුවෙන්ම සංවර්ධනය වූ ප්‍රදේශයක් තමයි ගෙහ්ලෝර්. ගෙහ්ලෝර්වල පාසල් තිබුනෙ නෑ. ඉස්පිරිතාල තිබුනෙ නෑ. ජලය-විදුලිය-ක්‍රමවත් මංමාවත් ආදී මූලික යටිතල පහසුකම් කිසිවක් තිබුණෙ නැහැ.
ගෙහ්ලෝර් ගම්මානය අඩි 330ක් උස කන්දකින් බාහිර ලෝකයෙන් වෙන්වෙලා තිබුණා. සැබවින්ම කියනව නම් කොන්වෙලා තිබුණා. ඒ නිසා, සියවස් ගණනාවක් මුළුල්ලෙ පැවත ආ ලෙසටම හැම දෙයක්ම පැවත එමින් තිබුණා. බලවතුන් විසින් කරන ලද සූරාකෑම ඒ ලෙසම සිදු වෙමින් තිබුණා. කුලභේදය දැඩි ලෙස ක්‍රියාත්මක වූ මේ ගමේ පාලනය පැවතුනේ බලවත් කුලීනයන්ගේ අතේ. නඩු විසඳීම පවා ක්‍රියාත්මක වුනේ ඔවුන්ගෙ උවමනා එපාකම් මත. ඔවුන්ගෙ අසාධාරණකම්වලින් සහ දුෂ්ටකම්වලින් නොසෑහෙන්න පීඩා විඳින්න ගම්මුන්ට සිද්ධ වුනා. මෙහෙව් ගමේ තමයි දශ්රත් මාංජී තම ආදරණීය බිරිඳ පාගුනියා එක්ක ජීවත් වුනේ.
දශ්රත් මාංජී ඉපදුණේ 1934 අවුරුද්දෙ මේ ගෙහ්ලෝර් ගම්මානයේමයි. ඔහු කුඩා කාලෙදි ගෙදරින් පැනලා ගිහින් වසර ගණනාවක් ධනාබාද්වල ගල් අඟුරු පතල්වල වැඩ කළා. නැවත ඔහු ගමට ආවට පස්සෙ තමයි පාගුනියා විවාහ කරගත්තෙ. එය ආදර සම්බන්ධයක්. නමුත්, ඇගේ පියා හරිහමන් ආදායම් මාර්ගයක් නැති දශ්රත්ට තම දුව දෙන්න කැමති වුනේ නෑ. නමුත්, ඇයට මෙන්ම ඔහුටත් එකිනෙකාගෙන් වෙන් වෙන්න අවශ්‍යතාවක් තිබුණෙ නෑ. ඒ නිසාම, ඇයව ගෙදරින් පන්නා ගෙන ඔහුගෙ ගෙදරට කැන්දන් එන්න ඔහු කටයුතු කළා.
ඔහු එදාවේල හම්බ කරගත්තෙ එදිනෙදා කුලී වැඩවලින්. කොතරම් අඟහිඟකම් මැද්දෙ වුනත් ඔවුන් ආදරණීය ජීවිතයක් ගත කළා. පළමු දරුවා විදිහට ඔවුන්ට පුතෙක් ලැබුණා.
කාලය ගෙවිලා යද්දි, ඇය ආයිත් ගැබ්බර වුනා. ඇය දරුගැබත් දරාගෙනම හැමදාම දවල්ට කන්න වතුර ටික දශ්රත්ට අරගෙන ගියා. දශ්රත් වැඩ කළේ ගම වසාගෙන තිබුණු කන්දෙන් ටිකක් එපිට ගොවිබිමක. එතෙන්ට යන්න ඇයට කන්ද නැග යා යුතු වුනා. ඒත්, හදිසියෙම පය පැකිළිමෙන් ඇය කන්දෙන් ළිස්සලා වැටුනා. හිස මත තබුණු වතුර කලය බිඳිලා ගියා. බත්පත සීසීකඩ විසිරුණා. ඇයට විලිරුදාව ඇතිවුණා.
දශ්රත් මේ කිසිවක් නොදැන, ඇය කෑම එක අරන් එනකම් මග බලන් හිටියා. ඒ අතරෙ තමයි ඔහුට පණිවුඩය ලැබුණෙ පාගුනියා කන්දෙන් පහළට වැටිලා- අමාරු විත්තිය. ඇයව ඉස්පිරිතාලෙට අරන් යන එක ලේසි වුනේ නෑ. මොකද, හරිහමන් පාරක් නැතිකම නිසා ලී මැස්සක තබා ගෙන කන්ද නගිමින් කන්ද හරහා ඇයව පයින්ම රැගෙන යන්න ඔහුට සිද්ද වුනා. ඇයව කන්දෙන් එපිට නගරෙ ඉස්පිරිතාලෙට රැගෙන ගියත්, පාගුනියා ජීවිතේ දාලා ගියා. නමුත්, ලැබෙන්න හිටිය දරුවා බේර ගන්න පුලුවන් වුනා. ඇය කෙලිපොඩිත්තක්.
ඔහුට දරාගන්න බැරි තරම් වේදනාවක් දැනුණා. ඇගේ අවසන් කටයුතු කරලා ඇවිත් එදාම ඔහු කන්ද ළඟට ඇවිත් දිවුරුවා. අනාගතය වෙනුවෙන් මේ කන්ද කපලා පාරක් හදනවා කියලා. ඔහු තමන් සතු අවසන් එළුවත් විකුණලා, කටුවකුයි මිටියකුයි සල්ලිවලට අරගත්තා.
ඒ 1960 අවුරුද්ද. එදා ඉඳන් ඔහුගෙ එකම රාජකාරිය උනේ උදේ ඉඳන් ඉර බහිනකම් කන්ද කපන එක. දෑතේ තරගැට එනකම්- ගිනි අව්වෙ ඔහු මහා ගල්පරයට පහර දෙමින් වෙහෙසකර ව්‍යායාමයෙ යෙදුණා. දරුවන් දෙන්න ගැන බොහෝ විට බැලුවෙ ඔහුගෙ පියා. තමන්ට හැකි ලෙස ඔවුන්ට නොසැළකුවා නොවේ. ගමේ බාලමහළු කොයි කවුරුත් ඔහුට පිස්සෙක්-මෝන්ගල්කාරයෙක් කියලා සමච්චල් කරා. කුඩා කොල්ලො කුරුට්ටො ඔහුට පිස්සා - පිස්සා කියමින් ගල්කැටවලින් පහර දුන්නා. ඒත් ඔහු කිසිවකින් නොසැළී, කන්ද කැපීමේ කාර්යය දිගටම කරගෙන ගියා.
කන්ද කැපීමේ කටයුත්ත පටන් අරන් වසර ගණනකට පස්සෙ විශාල නියඟයක් ගෙහ්ලෝර් ගමට ආවා. ගමේ හැමෝම ගම අතතහැරලා යන්න ගියා. දශ්රත්ගෙ පුංචිවුන් දෙන්නත් දශ්රත්ගෙ පියා එක්ක ගම අතහැරලා යන්න ගියා. තමන් සමග එන්න කියලා ඔවුන් දශ්රත්ට කතා කළා. ඒත් කන්ද කැපීමේ කාරිය අතෑරලා දාන්න ඔහු සූදානම් වුනේ නෑ. ඔහු නැවතුනා. දැඩි නියඟයත් එක්ක ළිං හිඳිලා. කන්න දෙයක් නෑ. දැඩි පිපාසය සන්සිඳුව ගන්න ඔහු වතුර කඳුලක් තිබුනෙ නැති ළිංපතුල්වලට බැස්සා. එහි තිබුණු දියසෙවෙල් හූරලා බිව්වා. පස්සෙ ගල් පරය බිඳිද්දිම ඔහුට භූගත ජල මාර්ගයක් හමුවුණා. ඒකෙන් ඔහුගෙ දිවි රැකුණා. ගමේ අය මාස කිහිපයකට පස්සෙ එනකොටත් දශ්රත් සුපුරුදු විදිහටම කන්ද කපමින් හිටියා. හැමෝම පුදුම වුනා.
දවසක් පත්තරේට ලිපි ලියන මනුස්සයෙක් ඔහුව හමු වෙන්න ආවා. ඔවුන් දෙදෙනා අතර අපූරු සංවාදයක් ඇති වුනා.
පුවත්පත් කලාවේදියා - මට අවංකව රස්සාව කරන්න ඕනකම තියෙනවා. ඒත් අන්තිමට වුනේ දේශපාලනඥයන්ට ගොට්ට අල්ලන්න
දශ්රත් - ඇයි ඔබ ඔබේම කියලා පත්තරයක් පටන් ගන්නැත්තෙ
පුවත්පත් කලාවේදියා - ඔබ හිතන්නෙ ඒක ලේසි වැඩක් කියල ද
දශ්රත්- ඒක කන්දක් කපන තරම් අමාරු වැඩක් කියල ද ඔබ හිතන්නෙ
මේ සිදු වීම වෙලා වසර කීපයකට පස්සෙ අර පුවත්පත් කලාවේදියා ඔහුව හමුවෙන්න ආවා. ඔහුගෙ අතේ තමන්ගෙම කියලා පත්තරයක්. ඔහු තමන්ගෙම කියලා පත්තරයක් පටන් අරගෙන, දශ්රත්ගෙ දිරිමත් වචනවලට පින්සිද්ද වෙන්න. ඒ වෙන කොටත් දශ්රත් කන්ද කැපීමේ කටයුත්තෙ නියැළෙමින් හිටියෙ.
ඔහු මෙහෙම වසර 22ක් තිස්සෙ තනිවම කන්ද කැපුවා. ඔහුගෙ අධිෂ්ඨානය ගැන පැහැදිච්ච ගමේ ඇතැම්මු පස්සෙ කාලෙ ඔහුට කන්න බොන්න ගෙනවිත් දීලා හැකි පමණින් උදව් කරන්නත් කටයුතු කළා. ඒ ගෙවුනු කාලය තුළ දේශපානඥයන්ගෙ විවිධ අසාධාරකම්වලට-තාඩනපීඩනවලට ලක් වෙන්න ඔහුට සිද්ද වුනා. වරක් ඔහුගෙ නමට මේ වැඩේ සිදු කරන්න අනුමත වෙච්ච මුදල් වංචනිකව ප්‍රාදේශීය දේශපානඥයො යටිමඩි ගහගත්තා. ඒ ගැන ප්‍රශ්න කරන්න ගියාම ඔහුට හිරේ විලංගුවෙ වැටෙන්නත් සිද්ද වුනා.
මේ සියලු බාධක-කෙණහිලිකම් මැද්දෙ ස්වෝත්සාහයෙන් පාර කැපීමේ කාර්යය නිම කරන්න ඔහුට 1982 අවුරුද්ද වෙන කොට පුලුවන් වුණා. ගමේ හැමෝම ඔහුව වීරයෙක් විදිහට සැළකුවා. ගම ලෝකයත් එක්ක විවෘත වුනා.
එවැනි පාරක් තිබුන නම් පගුනියා අදටත් ජීවතුන් අතර බව ඔහුට හිතුනා. අනාගතය වෙනුවෙන් ඔහු ඒ කාර්යය ඉටු කරා. ගෙහ්ලෝර ගම්මානය කරා යාන වාහන ඇදෙන්න පටන් ගත්තා. සංවර්ධනයෙ අරුණළු ගෙහ්ලෝර්වලට වැටෙන්න ගත්තා. ඒ සමග ගෙහ්ලෝර් සහ වසිර්ගන්ජ් ප්‍රදේශ අතර දුර කි.මී. 80 සිට 10 දක්වා අඩු වුණ බව කියනවා. ඔහු කපපු පාර මීටර් 110 ක දිගිනුත්, මීටර් 7.6ක ගැඹුරිනුත්, මීටර් 9.1ක පළලිනුත් යුක්ත වුනා.
තමන්ගෙ බලය සහ ධනය යොදවලා ෂාහ් ජහාන් රජ්ජුරුවො (ක්‍රි.ව. 1592-ක්‍රි.ව. 1666) තම බිරින්දෑවරු සමූහයෙන් එක් බිරියක් වෙච්ච මුම්ටාෂ් දේවිය වෙනුවෙන් ඉදිකළ ටජ් මහළටත් වැඩිය දශ්රත් විසින් සිය පළමු සහ අවසන් බිරිඳ පාගුනියාගෙ ආදරය වෙනුවෙන් හැමෝගෙම යහපත සඳහා කපපු මේ පාර වටිනවා කියලයි මගේ අදහස.
මොක ද දශ්රත් ඒක කළේ ස්වෝත්සාහයෙන්. බලය යොදවනවා වෙනුවට බලවතුන්ගෙ විවිධ කෙණහිලිකම්-තාඩනපීඩනවලට පෑගෙන අතරෙ. ඒ විතරක් නෙමෙයි එදා වේල සරි කරගන්නවත් හරිහමන් ක්‍රමයක් නැතිව.
ඔහුගෙ මේ සමාජ සත්කාරය අගයමින් ඉන්දියාවේ පිදෙන ඉහළම සම්මානයක් වන පද්ම ශ්‍රී සම්මානය සඳහා ඔහුගෙ නම යෝජනා කෙරුණත්, ඉන්දියාවේ වන සංරක්ෂණ පනතට අනුව ඔහු සිදු කර ඇති කාර්යය නීතිවිරෝධී කටයුත්තක්ය කියලා එය ලබා දුන්නෙ නැහැ. ඒ ගැන ඔහු කියලා තිබුණෙ තමන් කිසිසේත්ම නම්බුනාම-මිලමුදල් අපේක්ෂා නොකරන බවත්, තමන්ට අවශ්‍ය වුනේ පගුනියා වෙනුවෙන් ගමට පාරක්, ඉස්පිරිතාලයක් සහ ඉස්කෝලයක් ලබා ගැනීමට බවත්ය.
දශ්රත් පිළිකාවක් නිසා 2007 අගෝස්තු 17 වැනිදා ජීවිතෙන් සමුගත්තා. එතකොට ඔහුට වයස 73යි. බිහාර් ප්‍රාන්ත රජය ඔහුගේ අවසන් කටයුතු රාජ්‍ය ගෞරව සහිතව සිදු කරන්න කටයුතු කළා. දශ්රත් තනපු පාර ඔහුගෙ නමින් නම් කරන්න පසු කාලෙ කටයුතු කළා.
ආදරය, අභිප්‍රේරණය සහ අධිෂ්ඨානය ගැන අලුත් ආදර්ශයන් එක්ක "කඳු මිනිසා" ("The Mountain Man" ) යන විරුද නාමයෙන් දශ්රත් සදා ජීවමාන චරිතයක් බවට පත් වුනා.
ඔහු ගැන චිත්‍රපටයක් "Manjhi -The Mountain Man" නමින් මේ අවුරුද්දෙදි නිර්මාණය කරන්නත් කටයුතු කළා.
"ඔයාගේ මතකයන් එක්ක අවුරුදු ගාණක් ගෙවිලා ගිහින්....මං ඔයාට කොච්චර ආදරෙයි ද....ඒ ආදරය කිසිම කන්දකට නතර කළ නොහැකි තරම්...මුළු අහස් ගැබට දරා ගන්න බැරි තරම්...කාටවත් හිතාගන්න බැරි තරම්... "
(Manjhi- The Mounatin Man (2015) චිත්‍රපටයේ එන දෙබසක කොටසකි)
